BUBUKA





النحو لغة هو المثل. واصطلاحا هو علم يبحث فيه احوال اواخر الكلم من حيث الرفع اوالنصب او الجر او الجزم نحو : جاء زيد و رايت زيدا و مررت بزيد  ولم ينصر.
Ari ngaran nahwu nurutkeun basa eta conto. Ari ceuk istilah mah eta elmu anu di jerona dibahas tingkah akhir kalimah tina sakirana rofa’, nashab, khofadl (je’er) atawa jazm. Conto : جاء زيد (geus datang Zaed),  رايت زيدا (kuring geus ningali ka Zaed), مررت بزيد   (kuring geus papaliwat/ papanggih jeung Zaed), jeung لم ينصر (Manehna, hiji lalaki henteu nulungan)
.
الكلام هو اللفظ المركب المفيد بالوضع نحو : ذهب زيد الى المدرسة.
Ari ngaran kalam (dina basa Indonesia : Kalimat) eta lafazh anu disusun, anu mere harti kalawan susunan anu merenah, conto :  ذهب زيد الى المدرسة  (Geus indit Zaed ka sakola).
اللفظ هو الصوت المشتمل على بعض الحروف الهجائية, فصوت الطبل ليس لفظا لانه لا يشتمل على بعض الحروف الهجائية.
Ari ngaran lafazh eta sora anu ngawengku kana sawareh  huruf hija’iyyah, maka sora tambur teu kasebut lafazh, sabab teu  ngawengku kana sawareh huruf hija’iyah.
المركب ما تركب من كلمتين فاكثر.
Ari anu dimaksud murokkab eta caritaan anu kasusun tina dua kalimah/ dua lafazh (dua kecap) atawa leuwih ti dua kalimah.
المفيد ما افاد فائدة تامة يحسن السكوت من المتكلم والسامع عليها. فان قيلت : ان ذهب زيد الى المدرسة, فليست كلاما ولو تتركب من الالفاظ, لعدم حسن السكوت من المتكلم والسامع عليها.
Ari maksud mufid eta caritaan anu mere harti/ faedah, matak alus balemna (ngarasa puas) jalma anu nyarita jeung jalma anu ngadenge kana eta caritaan, mangka lamun diucapkeun “ lamun indit Zaed ka sakola, maka eta runtuyan lafazh teh sanajan kasusun tina lafazh-lafazh (murokkab), teu kaasup kalam, sanajan teu alus balemna (teu puas), boh  nu nyarita boh anu ngadenge.
واما المراد بالوضع هوالذى يتركب بتركيب جيد.
Ari anu dimaksud kalawan wadlo’ eta caritaan anu susunanana merenah, henteu patorenggah.
واقسام الكلام ثلاثة : اسم وفعل وحرف جاء لمعنى.
Ari bagean- bagean kalam eta aya tilu, nyeta isim, fi’il jeung haraf anu mawa harti.
الاسم هو ما دل على معنى فى نفسها ولم تقترن بزمان, نحو: زيد, الله, مسجد, انتم. وهو يعرف بالخفض والتنوين ودخول الالف واللام .
Ari isim eta kecap anu nuduhkeun kana harti dina dirina jeung teu dibarengan ku waktu. Conto Zaed, Alloh, masjid, antum (aranjeun lalaki).
Dina basa Sunda mah isim teh disebut kecap barang. Ari dina basa Indonesia disebut kata benda.
Ari isim eta dikanyahokeun kusabab khofadl, ku tanwin jeung ku sabab kaasupan  ال.
 وحروف الخفض وهي : من و الى وعن وعلى وفى ورب والباء والكاف واللام وحروف القسم وهي  : الواو والباء والتاء. وامثلته هي: غلام زيد,  خرج زيد من البيت, ذهب الى المدرسة, جعل الخبز من شعير,جلس بكر على الكرسي, مكث زيد فى بيته, رب رجل عالم مبارك بعلمه, عمر كاسد, لفاطمة ثلاث اخوات, والله, بالله, وتالله.
Ari huruf-huruf tukang ngakhofadlkeun (ngaje-erkeun) eta :
no
Huruf khofadl
Hartina
Conto
Harti conto
1
من
Ti
خرج زيد من البيت
geus kaluar Zaed ti imah
2
الى
Ka
ذهب زيد الى المدرسة
Geus indit Zaed ka sakola
3
عن
Tina
جعل الخبز من شعير
roti dijieun tina tarigu        
4
على
Dina
جلس بكر على الكرسي
Geus diuk Bakar dina luhur bangku
5
فى
Di
مكث زيد فى بيته
Geus cicing Zaed di imahna
6
رب
Loba
رب رجل عالم لقيته
loba lalaki anu boga elmu  anu diberkahan sabab elmuna.
7
ب
Ku/ kalawan
اعوذ بالله
Conto nomer 6
8
ك
Saperti
عمر كاسد
Ari Umar eta saperti singa
9
ل
Keur/ ku sabab
لفاطمة ثلاث كتب
Keur  Fathimah eta aya 3 kitab
Huruf Qosam
1
و
Demi
والله
Demi Allah
2
ب
Demi
بالله
Demi Allah
3
ت
Demi
تالله
Demi Allah

.والاسم قسمان : ظاهر وضمير
Ari isim eta aya dua bagean, nyaeta isim zhohir jeung isim dlomir.
Isim Dlomir
Ditingali tina hartina, isim dlomir atawa kecap pangganti (kata ganti) teh kabagi tilu, nyaeta : 1) dlomir  goib (anu dibawa nyarita /orang ketiga), 2) dlomir mukhothob (anu dibawa nyarita/ orang kedua), jeung 3) dlomir mutakallim (anu nyarita/ orang pertama).  Dlomir goib jeung mukhothob masing-masing kabagi kana mudzakkar (lalaki) jeung mu’annats (awewe). Masing-masingna deui kabagi kana mufrod (nunggal), tastniyyah (dua) jeung jama’ (lobaan). Dlomir mutakallim aya dua, nyaeta mutakallim wahdah (sorangan) jeung mutakallim ma’al ghoer (leuwih ti hiji).
Ditingali tina posisina, isim dlomir kabagi dua, nyaeta  dlomir munfashil (anu misah tina fi’il) jeung dlomir muttashil (anu ngahiji kana fi’il).
Uapama diwincik dumasar kana kandungan ma’nana,  jumlah isim dlomir aya 12, nyaeta 5 keur goib (anu dicaritakeun/ orang ketiga), 5 keur  mukhotob (anu dibawa nyarita/ orang kedua), jeung dua keur mutakallim (anu nyarita/ orang pertama).
Isim dlomir munfashil
1. Ditingali tina posisi (kaayaan) i’robna, isim dlomir munfashil (anu misah tina fi’il), aya anu rofa’, aya anu nashab jeung aya anu khofadl/ je’er.
Anu rofa’, wincikanana sakumaha dina daftar di handap ieu:
ن
الضمير
البيان
البيان السنداوي
المعنى
1
هو
مفرد مذكر غائب
1 lalaki anu dicaritakeun
Manehna 1 lalaki
2
هما
تثنية مذكر غائب
2 lalaki anu dicaritakeun
Manehna 2 lalaki
3
هم
جمع مذكر غائب
+2 lalaki anu dicaritakeun
Manehna +2 lalaki
4
هي
مفرد مؤنث غائب
1 awewe anu dicaritakeun
Manehna 1 awewe
2
هما
تثنية مؤنث غائب
2 awewe anu dicaritakeun
Manehna 2 awewe
5
هن
جمع مؤنث غائب
+2 awewe anu dicaritakeun
Manehna +2 awewe
6
انت
مفرد مذكر مخاطب
1 lalaki anu dibawa nyarita
Anjeun 1 lalaki
7
انتما
تثنية مذكر مخاطب
2 lalaki anu dibawa nyarita
Anjeun 2 lalaki
8
انتم
جمع مذكر مخاطب
+2 lalaki anu dibawa nyarita
Anjeun +2 lalaki
9
انت
مفرد مؤنث مخاطب
1 awewe anu dibawa nyarita
Anjeun 1 awewe
7
انتما
تثنية مؤنث مخاطب
2 awewe anu dibawa nyarita
Anjeun 2 awewe
10
انتن
جمع مؤنث مخاطب
+2 awewe anu dibawa nyarita
Anjeun +2 awewe
11
انا
متكلم وحده
Anu nyarita (sorangan)
Kuring
12
نحن
متكلم مع الغير
Anu nyarita (lobaan)
Kuring sarerea
Ari anu nashab ieu sawareh conto wincikana:
نصره
هو
Manehna (1 lalaki)
مفرد مذكر غائب
1
نصرهما
هما
Manehna (2 lalaki)
تثنية مذكر غائب
2
نصرهم
هم
Manehna (> 2 lalaki)
جمع مذكر غائب
3
نصرها
هي
Manehna (1 awewe)
مفرد مؤنث غائب
4
نصرهما
هما
Manehna (2 awewe)
تثنية مؤنث غائب
5
نصرهن
هن
Manehna (> 2 awewe)
جمع مؤنث غائب
6
نصرك
انت
Maneh (1 lalaki)
مفرد مذكر مخاطب
7
نصركما
انتما
Maneh (2 lalaki)
تثنية مذكر مخاطب
8
نصركم
انتم
Maneh (> 2 lalaki)
جمع مذكر مخاطب
9
نصرك
انت
Maneh (1 awewe)
مفرد مؤنث مخاطب
10
نصركما
انتما
Maneh (2 awewe)
تثنية مؤنث مخاطب
11
نصركن
انتن
Maneh (> 2 awewe)
جمع مؤنث مخاطب
12
نصرني
انا
Kuring sorangan
متكلم وحد ه
13
نصرنا
نحن
Kuring sarerea
متكلم مع الغير
14
Ari anu khofadl (je’er) ieu conto sawareh wincikanana:
عليه
به
هو
Manehna (1 lalaki)
مفرد مذكر غائب
1
عليهما
بهما
هما
Manehna (2 lalaki)
تثنية مذكر غائب
2
عليهم
بهم
هم
Manehna (> 2 lalaki)
جمع مذكر غائب
3
عليها
بها
هي
Manehna (1 awewe)
مفرد مؤنث غائب
4
عليهما
بهما
هما
Manehna (2 awewe)
تثنية مؤنث غائب
5
عليهن
بهمن
هن
Manehna (> 2 awewe)
جمع مؤنث غائب
6
عليك
بك
انت
Maneh (1 lalaki)
مفرد مذكر مخاطب
7
عليكما
بكما
انتما
Maneh (2 lalaki)
تثنية مذكر مخاطب
8
عليكم
بكم
انتم
Maneh (> 2 lalaki)
جمع مذكر مخاطب
9
عليك
بك
انت
Maneh (1 awewe)
مفرد مؤنث مخاطب
10
عليكما
بكما
انتما
Maneh (2 awewe)
تثنية مؤنث مخاطب
11
عليكن
بكن
انتن
Maneh (> 2 awewe)
جمع مؤنث مخاطب
12
علي
بى
انا
Kuring sorangan
متكلم وحد ه
13
علينا
بنا
نحن
Kuring sarerea
متكلم مع الغير
14

2) isim dlomir muttashil (anu ngahiji dina fi’il), boh dina fi’il madli, dina fi’il mudlore’, atawa dina fi’il amr.
a. Anu dina fi’il madli :
ن
الفعل الماض مع الضمير
البيان
البيان السنداوي
المعنى
1
نصر
 فعل ماض مفرد مذكر غائب
Fi’il madli 1 lalaki anu dicaritakeun
1 lalaki geus nulungan
2
نصرا
 فعل ماض تثنية مذكر غائب
Fi’il madli 2 lalaki anu dicaritakeun
2 lalaki geus nulungan
3
نصروا
فعل ماض جمع مذكر غائب
Fi’il madli +2 lalaki anu dicaritakeun
+2 lalaki geus nulungan
4
نصرت
فعل ماض مفرد مؤنث غائب
Fi’il madli 1 awewe anu dicaritakeun
1 awewe geus nulungan
2
نصرتا
فعل ماض تثنية مؤنث غائب
Fi’il madli 2 awewe anu dicaritakeun
2 awewe
5
نصرن
فعل ماض جمع مؤنث غائب
Fi’il madli +2 awewe anu dicaritakeun
+2 awewe geus nulungan
6
نصرت
فعل ماض مفرد مذكر مخاطب
Fi’il madli 1 lalaki anu dibawa nyarita
Anjeun 1 lalak geus nulungan i
7
نصرتما
فعل ماض تثنية مذكر مخاطب
Fi’il madli 2 lalaki anu dibawa nyarita
Anjeun 2 lalaki geus nulungan
8
نصرتم
فعل ماض جمع مذكر مخاطب
Fi’il madli +2 lalaki anu dibawa nyarita
Anjeun +2 lalaki geus nulungan
9
نصرت
فعل ماض مفرد مؤنث مخاطب
Fi’il madli 1 awewe anu dibawa nyarita
Anjeun 1 awewe geus nulungan
7
نصرتما
فعل ماض تثنية مؤنث مخاطب
Fi’il madli 2 awewe anu dibawa nyarita
Anjeun 2 awewe geus nulungan
10
نصرتن
فعل ماض جمع مؤنث مخاطب
Fi’il madli +2 awewe anu dibawa nyarita
Anjeun +2 awewe geus nulungan
11
نصرت
فعل ماض متكلم وحده
Fi’il madli Anu nyarita (sorangan)
Kuring geus nulungan
12
نصرنا
فعل ماض متكلم مع الغير
Fi’il madli Anu nyarita (lobaan)
Kuring sarerea geus nulungan
b. Dlomir muttashil dina fi’il mudlore’:
ن
الفعل المضارع مع الضمير
البيان
البيان السنداوي
المعنى
1
ينصر
 فعل مضارع مفرد مذكر غائب
Fi’il Mudlore, 1 lalaki anu dicaritakeun
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan
2
ينصران
 فعل مضارع تثنية مذكر غائب
Fi’il Mudlore, 2 lalaki anu dicaritakeun
2 lalaki eukeur/ bakal nulungan
3
ينصرون
فعل مضارع جمع مذكر غائب
Fi’il Mudlore, +2 lalaki anu dicaritakeun
+2 lalaki eukeur/ bakal nulungan
4
تنصر
فعل مضارع مفرد مؤنث غائب
Fi’il Mudlore, 1 awewe anu dicaritakeun
1 awewe eukeur/ bakal nulungan
5
تنصران
فعل مضارع تثنية مؤنث غائب
Fi’il Mudlore, 2 awewe anu dicaritakeun
2 awewe eukeur/ bakal nulungan
6
ينصرن
فعل مضارع جمع مؤنث غائب
Fi’il Mudlore, +2 awewe anu dicaritakeun
+2 awewe eukeur/ bakal nulungan
7
تنصر
فعل مضارع مفرد مذكر مخاطب
Fi’il Mudlore, 1 lalaki anu dibawa nyarita
Anjeun 1 lalak eukeur/ bakal nulungan
8
تنصران
فعل مضارع تثنية مذكر مخاطب
Fi’il Mudlore, 2 lalaki anu dibawa nyarita
Anjeun 2 lalaki eukeur/ bakal nulungan
9
تنصرون
فعل مضارع جمع مذكر مخاطب
Fi’il Mudlore, +2 lalaki anu dibawa nyarita
Anjeun +2 lalaki eukeur/ bakal nulungan
10
تنصرين
فعل مضارع مفرد مؤنث مخاطب
Fi’il Mudlore, 1 awewe anu dibawa nyarita
Anjeun 1 awewe eukeur/ bakal nulungan
11
تنصران
فعل مضارع تثنية مؤنث مخاطب
Fi’il Mudlore, 2 awewe anu dibawa nyarita
Anjeun 2 awewe eukeur/ bakal nulungan
12
تنصرن
فعل مضارع جمع مؤنث مخاطب
Fi’il Mudlore, +2 awewe anu dibawa nyarita
Anjeun +2 awewe eukeur/ bakal nulungan
13
انصر
فعل مضارع متكلم وحده
Fi’il Mudlore, Anu nyarita (sorangan)
Kuring eukeur/ bakal nulungan
14
ننصر
فعل مضارع متكلم مع الغير
Fi’il Mudlore, Anu nyarita (lobaan)
Kuring sarerea eukeur/ bakal nulungan
c. Dlomir muttashil dina fi’il amr :
ن
لفظ الاسم
البيان
البيان السنداوي
المعنى
1




2




3




4




5




6




7
انصر
فعل امرمفرد مذكر مخاطب
1 lalaki anu dibawa nyarita
Anjeun 1 lalak kudu nulungan
8
انصرا
فعل امرتثنية مذكر مخاطب
2 lalaki anu dibawa nyarita
Anjeun 2 lalaki kudu nulungan
9
انصرو
فعل امرجمع مذكر مخاطب
+2 lalaki anu dibawa nyarita
Anjeun +2 lalaki kudu nulungan
10
انصري
فعل امرمفرد مؤنث مخاطب
1 awewe anu dibawa nyarita
Anjeun 1 awewe kudu nulungan
11
انصرا
فعل امرتثنية مؤنث مخاطب
2 awewe anu dibawa nyarita
Anjeun 2 awewe kudu nulungan
12
انصرن
فعل امرجمع مؤنث مخاطب
+2 awewe anu dibawa nyarita
Anjeun +2 awewe kudu nulungan
13




14





Satiap fi’il pasti aya fa’il-na, anu eta fa’il teh mungkin isim zhohir, mungkin oge isim dlomir (muttashil). Sanggeus fi’il jeung fa’il pasti kudu aya maf’ul beh-na. Eta maf’ul beh teh bisa isim zhohir, bisa oge isim dlomir (munfashil). Isim dlomir munfashil anu jadi maf’ul beh, barisna teh nashab, wincikanana upama saba’da fi’il mudlore’ mah sakumaha daftar di handap ieu:
ن
لفظ الاسم
البيان
البيان السنداوي
المعنى
1
ينصره
 فعل ماض مفرد مذكر غائب
1 lalaki anu dicaritakeun
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka manehna (1 lalaki)
2
ينصرهما
 فعل ماض تثنية مذكر غائب
2 lalaki anu dicaritakeun
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka manehna (2 lalaki)
3
ينصرهم
فعل ماض جمع مذكر غائب
+2 lalaki anu dicaritakeun
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka maranehanana (+2 lalaki)
4
ينصرها
فعل ماض مفرد مؤنث غائب
1 awewe anu dicaritakeun
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka manehna (1awewe)
5
ينصرهما
فعل ماض تثنية مؤنث غائب
2 awewe anu dicaritakeun
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka maranehanana (2 awewe)
6
ينصرهن
فعل ماض جمع مؤنث غائب
+2 awewe anu dicaritakeun
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka maranehanan (+ awewe)
7
ينصرك
فعل ماض مفرد مذكر مخاطب
1 lalaki anu dibawa nyarita
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka maneh (1 lalaki)
8
ينصركما
فعل ماض تثنية مذكر مخاطب
2 lalaki anu dibawa nyarita
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka maraneh (2 lalaki)
9
ينصركم
فعل ماض جمع مذكر مخاطب
+2 lalaki anu dibawa nyarita
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka maraneh (+2 lalaki)
10
ينصرك
فعل ماض مفرد مؤنث مخاطب
1 awewe anu dibawa nyarita
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka maranehanana (1 awewe)
11
ينصركما
فعل ماض تثنية مؤنث مخاطب
2 awewe anu dibawa nyarita
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka maraneh (2 awewe)
12
ينصركن
فعل ماض جمع مؤنث مخاطب
+2 awewe anu dibawa nyarita
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka maraneh (+2 awewe)
13
ينصرني
فعل ماض متكلم وحده
Anu nyarita (sorangan)
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka kuring
14
ينصرنا
فعل ماض متكلم مع الغير
Anu nyarita (lobaan)
1 lalaki eukeur/ bakal nulungan ka kuring sarerea.


KECAP PANGGANTI  =
الاسم الضمير
المتصلAnu ngahiji =
المنفصلAnu misah =
البيانPertelaan =
ن
الامر
المضارع
الماض
جر
نصب
رفع
ترجمة
تفصيل
-
ينصر
نصر
عليه
نصره
هو
Manehna (1 lalaki)
مفرد مذكر غائب
1
-
ينصران
نصرا
عليهما
نصرهما
هما
Manehna (2 lalaki)
تثنية مذكر غائب
2
-
ينصرون
نصروا
عليهم
نصرهم
هم
Manehna (> 2 lalaki)
جمع مذكر غائب
3
-
تنصر
نصرت
عليها
نصرها
هي
Manehna (1 awewe)
مفرد مؤنث غائب
4
-
تنصران
نصرتا
عليهما
نصرهما
هما
Manehna (2 awewe)
تثنية مؤنث غائب
5
-
ينصرن
نصرن
عليهن
نصرهن
هن
Manehna (> 2 awewe)
جمع مؤنث غائب
6
انصر
تنصر
نصرت
عليك
نصرك
انت
Maneh (1 lalaki)
مفرد مذكر مخاطب
7
انصرا
تنصران
نصرتما
عليكما
نصركما
انتما
Maneh (2 lalaki)
تثنية مذكر مخاطب
8
انصروا
تنصرون
نصرتم
عليكم
نصركم
انتم
Maneh (> 2 lalaki)
جمع مذكر مخاطب
9
انصرى
تنصرين
نصرت
عليك
نصرك
انت
Maneh (1 awewe)
مفرد مؤنث مخاطب
10
انصرا
تنصران
نصرتما
عليكما
نصركما
انتما
Maneh (2 awewe)
تثنية مؤنث مخاطب
11
انصرن
تنصرن
نصرتن
عليكن
نصركن
انتن
Maneh (> 2 awewe)
جمع مؤنث مخاطب
12
-
انصر
نصرت
علي
نصرني
انا
Kuring sorangan
متكلم وحد ه
13
-
ننصر
نصرنا
علينا
نصرنا
نحن
Kuring sarerea
متكلم مع الغير
14

Comments

Popular posts from this blog

contoh surat undangan maulid nabi pondok pesantren bahasa sunda

Badawang

BADOGAR (Barong Domba Garut)